Tüketici hukuku ile tüketicinin sağlığı ve güvenliğinin korunması adına tüketicinin zararları karşılanır ve bu yasal çerçeve içerisinde gerçekleştirilir. Tüketici hukuku koruyucu ve eğitim politikalarının oluşturulmasına ve kişilerin buna teşvik edilmesinde önemli bir paya sahiptir.
Günümüzde tüketici olan kişiler hangi haklara sahip olduğunu ve zor durumlarda nereye başvuracağını hala bilmemektedir. Tüketiciler bu konularda bilgilendirilmeli ve sahip olduğu haklar çerçevesinde bir hayat sürmelidir. Tüketici zarar görürse sahip olduğu haklar doğrultusunda maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
Tüketici Hakları Nelerdir?
Tüketicilerin hakları kurduğu çeşitli satış ilişkileri ile belirlenir. Satım sözleşmelerinde konu olan malların kusurlu çıkması ile tüketici bazı haklara sahip olur. Tüketicinin korunmasını sağlayan tüketici hakları şu şekildedir:
- Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme seçimlik hakkı
- Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme hakkını
- Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak koşuluyla satılanın ücretsiz onarılmasını isteme hakkı
- İmkân var ise, satılanın ayıpsız bir misliyle değiştirilmesini isteme
Tüketici belirtilen maddelerdeki haklardan sadece birini kullanabilir, satıcı ise tüketicinin tercih etmiş olduğu bu talebi yerine getirmekle sorumludur.
Tüketici Hakları Başvurusu Nasıl Yapılır?
Tüketici hakları başvurusu, tüketici hakem heyetine yapılır. Tüketicilerin satıcıdan aldığı mal veya hizmetin kusurlu olması durumunda belirli miktarın altındaki anlaşmazlıklarda tüketici heyetine başvurur. Tüketici hakem heyetleri kaymakamlıklara bağlı çalışır.
Tüketici hakem heyetinin verdiği kararlara satıcılar uymak zorundadır. Satıcılar bu kararı uygulamazsa karar icra takibine koyularak yerine getirilir. Tüketici hakem heyetleri yönetmeliklere göre düzenlenir. Bu heyetlere başvurular parasal görev sınırlarına dahil olarak yapılır. Parasal görev sınırları here yıl için değişiklik gösterir.
Ayrıca Şirketler Hukuku bilgilerini inceleyebilirsiniz.
Tüketici Hukukunun İçeriği Nedir?
Tüketici hukukunun konusu sadece tüketicinin korunmasından ibaret değildir. Tüketici hukuku tüketicinin korunmasını da içeren daha geniş bir kavram olarak tanımlanabilir. Tüketici hukukunun en büyük ivmeyi kazandığı ülke ABD’dir. ABD’den sonra İngiltere ve Avrupa ülkelerine etkisi yayılmıştır. Tüketici hukuku hem özel hukuk hem de kamu hukukunu bünyesinde barındıran karma bir hukuk dalıdır.
Tüketici hukuku emredici kurallarla düzenlenmiş ve devletin müdahalesine açıktır. Tüketici hukuku devletin bir kalkanı olarak görülür. Borçlar hukukunda olan sözleşme özgürlüğü tüketici kanununda yer almaz. Bu yüzden salt borçlar hukukunun alt dalı olarak nitelendirilmez.
Tüketici Korunmasının Amaçları Nelerdir?
Tüketicinin korunmasını amaçlayan insanlar kendi aralarında ayrılmıştır. Tüketicinin korunmasının ancak tüketici hukuku ile olacağını savunanlara ve yasa hükümleri ile tüketicinin korunabileceğini ileri sürenlere yasalaşmayı örgütleyenler adı verilir.
Yasak ile tüketicinin korunamayacağını ilk yapılması gerekenin tüketiciyi eğitmek olduğunu ileri süren topluluğa eğitimi örgütleyenler denir. Tüketicinin korunması için tüketici örgütleri oluşturmanın ve büyük kuruluşlar sayesinde tüketicinin sesinin duyurulmasının önemli olduğunu ileri süren topluluğa reformcular denir. Bahsedilen 3 ayrı amaçlı tek başına tüketiciyi tam olarak koruyamaz. Bu yüzden üç amacın birlikte yürütülmesi gerekir.
Tüketici İşlemi Nedir?
Bir işlemin tüketici işlemi olarak kabul edilebilmesi için hukuki ilişki taraflarının birinin tüketici diğerinin ise satıcı olması gerekir. Hizmet veren veya hizmet verenlerin adına hareket eden gerçek ya da tüzel kişi olması işlem yapılması için gereklidir. Taraflar arasında gerçekleştirilen işlemin tüketici açısından mesleki ve ticari bir amaçla olmaması lazımdır. Tüketici işlemi, hizmet piyasalarında ticari, mesleki amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi ile tüketiciler arasında kurulan hukuki işlem olarak tanımlanır.
Tüketici haklarının korunma süreci mal veya hizmet gibi ürünleri alan kişinin ekonomik zararlarının tazmin edilmesi ve bilinçli tüketme dair farkındalık yaratacak önlemler alınmasını ifade eder. Tüketici avukatı tüketicinin maddi veya yasal çıkarlarını korumakla yükümlü kişidir. Avukatların çalışma alanı oldukça geniştir ve genellikle tüketici hukuku kapsamında faaliyet gösterir.
Tüketici Hareketlerinin Temelini Oluşturan Temel Haklar Nelerdir?
Tüketicinin temek hakları olarak sayılan bazı haklar vardır. Bu haklar geçmişten günümüze kadar ulaşmıştır. Belirlenen hakların listesi şu şekildedir:
- Tüketicinin sağlığı ve güvenliğinin korunması hakkı
- Tüketicinin ekonomik çıkarlarının korunması hakkı
- Tüketicinin tazmin edilmesi hakkı
- Tüketicinin bilgilendirme ve eğitim hakkı
- Tüketicinin temsil edilme hakkı
Tüketici hukuku uzman ve tecrübeli avukatların yardımı ile bu belirtilen hakların ihlaline karşı önlem alır.