Sağlık ve ilaç hukuku alanı sağlık hizmeti sunan gerçek ve tüzel kişilerin denetleyen bir hukuk dalı olarak bilinir. Kişiler ile devlet arasında sunum ile ilgili ortaya çıkan hukuki durumların tespiti ve çözümlerini içerir. Sağlık ve ilaç hukuku doktor hataları ile ilgili açılan hukuk ve ceza davaları, ilaç hukukunun doğan tazminat davalarını bünyesinde barındırır. İlaç patentleri ve markalardan doğan uyuşmazlıklar gibi sağlıkla ilgili tüm hukuki anlaşmazlıklardaki düzenlemeleri de bu hukuk alanı içerisindedir.
Sağlık Hukuku Nedir?
Sağlık hukuku, sağlık hizmeti sunan ve bu hizmetten yararlanan kişiler arasındaki hakları ve yükümlülükleri düzenler. Kişi ve kurumlar arasında ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıklara çözüm getirmeye çabalayan bir hukuk dalı olarak bilinir. Sağlık hukuku, diğer hukuk dallarıyla olduğu gibi tıp ve farmakoloji bilimleri ile bir ilişki içerisindedir.
Sağlık Hukuku Alanında Verilen Hizmetler Nelerdir?
Sağlık hukukunda sunulan hizmetlerin sayısı oldukça fazladır. Bu hizmetlerin listesi aşağıdaki gibidir:
- İlaç şirketlerine yönelik patent, lisans ve geri dönüşüm gibi sözleşmelerin hazırlanması ve hukuka uygunluk denetlenmesi
- Gerekli ruhsat ve izin başvurularının gerçekleştirilmesi
- İlaç markalarının tescil süreçlerinin takibi
- İlaç hukukundan doğan tazminat davalarının açılması
- İlaç hukukuna ilişkin sınai mülkiyet davalarını yapılması
- Hatalı tıbbi uygulamalardan sonra tazminat davalarının açılması
- Hastaların ve sağlık çalışanlarının sigorta uyuşmazlıklarına ilişkin davaların takibi
- Sağlık turizmi kapsamında yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklarda hukuki desteği verilmesi
- Sağlık hizmeti veren kuruluşlara hasta hakları ve kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında danışmanlık hizmetinin verilmesi
Türkiye Sağlık ve İlaç Hukuku
Türkiye sağlık ve ilaç hukuku günümüzde oldukça adını duyuran bir hukuk dalıdır. Sağlık Bakanlığı 1998 yılında yayınladığı yönetmelik ile hasta haklarını mevzuata dahil etmiştir. Sağlık hizmeti bir kamu hizmeti olarak sayılır. Bu yüzden idarenin denetimi özel sağlık kuruluşlarında da yaşanan anlaşmazlıkların çözümü de sağlık hukuku ilke ve kurallarına göre yapılır. Sağlık ve ilaç hukuku alanına dair uygulamalar son zamanlarda sayısını oldukça artırmıştır.
Bir operasyonlardan kaynaklanan sorunların incelenmesi bunların başında gelir. Hastaya hatalı müdahaleden dolayı açılan davalarda ilk yapılacak iş hatalı müdahalenin var olup olmadığına bakmaktır. Yetersiz bilgi, tecrübesizlik ya da hastanın herhangi bir şekilde zarar görmesi işlemine doktor hatası denir.
Doktor hatası saptanırsa çalışan sağlık personeli bu durumdan sorumlu tutulur. Ancak müdahale sırasında hastanın vücudunda komplikasyon oluştuysa bu durumdan doktorun sorumlu olmadığı kabul edilir. Hastanın tedavi sırasında beklenmedik bir zararla karşı karşıya kalması sonucu açılan davanın ismine malpraktis davası denir.
Ayrıca rekabet hukuku bilgilerini inceleyebilirsiniz.
Sağlık ve İlaç Hukukuna Göre Hastanın Sahip Olduğu Haklar Nelerdir?
Hastanın hukuka göre sahip olduğu bazı haklar bulunur. Bu haklar şu şekildedir:
- Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı
- Bilgi isteme hakkı
- Sağlık konuşma seçme ya da değiştirme hakkı
- Tıbbi özen gösterilmesi
- Tedavinin reddedilmesi veya durdurulması
- Hastanın yanında refakatçi bulundurması
- Müracaat etme, şikayet veya dava açma hakkı
- Mahremiyete saygı gösterilmesi
- Hastanın bilgilerinin gizli tutulması
- Ötenazi yasağı
- Tıbbi gereklilikler dışında müdahale yasağı
- Tıbbi gerekliliklere uygun tedavi ve bakım hakkına sahip olunması
Hekimin Sahip Olduğu Haklar Nelerdir?
Sağlık çalışanlarının hukuka dayalı bazı hakları vardır. Bu haklasın listesi şu şekildedir:
- Çalışma koşullarına dair haklar
- Özlük hakları
- Demokratik haklar
- Sürekli tıp eğitimi ve sürekli meslek geliştirme hakkı
- Hasta veya hasta yakınlarından gelebilen talepleri geri çevirme hakkı
- Meslek ahlakına ters düşen davranışlara karşı ortak olmayı reddetme hakkı
- Çalışılan hastaneye ait bilimsel bilgiye dayanmayan istemlerin uygulanmama hakkı
Hekimlerin Hastaya Karşı Sorumlulukları Nelerdir?
Doktorların hastasına karşı sorumluluğu yerine getirmesi gerekir. Yerine getirmediği takdirde hasta veya hasta yakını tarafından dava açılabilir. Hekimin etik sorumlulukları şöyledir:
- Her hastaya eşit hizmet sunma
- Tıbbi özen gösterme
- Hastanın kendine koyduğu kurallara saygı duyma
- Özel yaşama ve mahremiyete saygı duyma
- Tıbbi gizliliğin korunması
Sağlık ve İlaç Hukuku Konuları Nelerdir?
Sağlık ve ilaç hukuku mevzuatında olan konular bulunur. Bu konuların bazısı şu şekildedir:
- İlaç hammaddelerine ilişkin alım ve satıma dair sözleşmeler
- İlaç üretim sözleşmeleri
- Gizlilik sözleşmeleri
- İlaç geliştirme sözleşmeleri
- İlaç sektörü akdi ve idari uyuşmazlıklar
Sağlık ve ilaç hukukuna dayalı konuların sayısı oldukça fazladır ve iyi bir şekilde araştırılması gerekir.