Yabancılar ve vatandaşlık hukuku yabancı kişilerin Türkiye’deki haklarına ilişkin hükümleri içermektedir. Göç alan ülkeler arasında bulunan Türkiye’de yabancıların sahip olduğu hakların belirlenmesi ve hukuki boyutlara taşınması anlamında yabancılar ve vatandaşlık hukuku devreye girmektedir. Ülkede bulunan yabancıların hak ve özgürlüklerinin neler olduğunu belirleyen maddi hukuk kuralları yabancılar ve vatandaşlık hukuku olarak adlandırılmaktadır. Yabancıların Türkiye’de çalışma izni alması, miras hukukuna dönük işlemler veya oturma izinleri bu hukuk kapsamında değerlendirilmektedir.
Yabancılar Hukuku Nedir?
Yabancılar hukukunun tanımı herhangi bir ülkeye gelen yabancılara dönük uygulanan kanun hükümlerinin bütünü olarak yapılabilir. Mütekabiliyet ilkesi doğrultusunda düzenlenenen kanunlar çerçevesinde yabancılar için Türkiye’de hangi kuralların geçerli olduğu açıklanmaktadır. Yabancılar hukuku kapsamında yabancı kişinin geldiği ülkeye bağlı olarak uygulanan hükümlerde farklılıklar olabilmektedir. Özellikle Türkiye’ye olan göçlerin artmasıyla beraber yabancılarla alakalı usul ve esasları belirleyen kanunların olması gerekliliği doğmuştur.
Bu kapsamda 2013 yılında 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu sayede Türkiye’ye giriş ve çıkışların düzenlenmesi öngörülmüştür. İç İşleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, yabancıların ülkeye giriş ve çıkışlarını koordine etme görevi üstlenmektedir. Kanunda bulunan gerekçelere ve hükümlere bağlı olarak giriş çıkış izinlerinin düzenlenmesi sağlanmaktadır.
Yabancılar ve Vatandaşlık Hukuku Neyi Amaçlar?
Yabancılar ve vatandaşlık hukukunun amaçladığı en basit şekliyle Türkiye’de yabancı kişiler üzerinden yaşanan durumların çözüme kavuşturulmasıdır. Çözüm bulunması gereken konu çalışma izni olabileceği gibi Türkiye’de vatandaşlık alınması olabilmektedir. Düzenlenen mevzuat kapsamında pek çok konuya açıklık getirilerek hangi hükümlerin uygulanacağı belirtilmektedir. Türkiye’de çıkarılan kanunlar kapsamında yabancıların gayrimenkul alımlarından yatırımlarına kadar pek çok noktada hukuksal anlamda yaptırımlar bulunmaktadır.
Yabancıların Türkiye’de vatandaşlık veya çalışma izni almaları için belirli prosedürlerin takip edilmesi gerekmektedir. Bu noktada gerekli takiplerin yapılması ve işlemlerin yürütülmesi kanunlar çerçevesinde olmaktadır. Bunun yanı sıra yabancıların Türkiye’de oturma izni alabilmeleri veya aldıkları izinleri uzatabilmeleri de hukuksal düzende çözüme kavuşmaktadır.
Sitemizden Uluslararası Ticaret Hukuku bilgilerini de inceleyebilirsiniz.
Yabancılar ve Vatandaşlık Hukuku Kanunu
Yabancılar ve vatandaşlık hukuku yasası ülkemizde farklı konular dahilinde çıkartılmaktadır. Ülke giriş çıkışlarının düzenlenmesinden iskan faaliyetlerine kadar pek çok noktada yabancılar için kurallar içeren kanunlar bulunmaktadır. Yabancılarla alakalı olarak yapılacak uygulamalara ilişkin şartlar ve tedbirler bu kanunlar çerçevesinde denetlenmektedir. Yabancılar ve vatandaşlık hukuku kapsamında Türkiye’de yürürlüğe giren kanunları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- 6458 Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu: Yabancıların Türkiye’ye girişleri ve ülkede kalışlarına ilişkin olarak verilecek olan hükümlerin bütünüdür. 2013’te yürürlüğe giren kanun çerçevesinde koruma talep eden yabancılar için verilecek olan kararlarda düzenlemeye alınmıştır.
- 4817 Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun: Yabancı kişilere Türkiye’de çalışmaları için verilecek izinler, bu kanun kapsamında yer alır. 2003’te yürürlüğe giren kanunda bulunan istisnai haller doğrultusunda yabancılar, Türkiye’de çalışma izni alabilmektedir.
- 2644 Yabancılar İçin Tapu Kanunu: Yabancıların Türkiye sınırları içerisinde gayrimenkul edinmelerine ilişkin yasadır. Özel kanunlar çerçevesinde düzenlenen tapu kanunu ile yabancılar Türkiye’de mülkiyet edinebilmektedir.
- 5543 Yabancılar İçin İskan Kanunu: Milli güvenlik doğrultusunda göçmen ve göçebelerin iskanları, buna bağlı olarak yerleşmelerin düzenlenmesi gibi faaliyetleri içermektedir. İskan edilen yabancıların haklarını ve yükümlülüklerini düzenlemektedir.
- 5682 Pasaport Kanunu: Yabancıların pasaport almasına ilişkin hükümleri kapsamaktadır.
- 5901 Türk Vatandaşlık Kanunu: Yabancıların Türk vatandaşlığı alabilmelerine dönük tüm işlemler bu kanun çerçevesinde yürütülmektedir. Başvuru işlemlerinden süreç takibine kadar pek çok nokta takip altında olmalı ve sonuçlanması beklenmelidir.
- 4875 Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu: Türkiye’de yabancı yatırımlara uygulanacak olan muameleler yabancılar için düzenlenen mevzuat kapsamında yer almaktadır.
- 3065 Katma Değer Vergisi Kanunu: Türkiye’de yerleşik olarak yaşamayan yabancılara yönelik durumları içeren yasadır. Türkiye’de taşınmaz satın alan yabancılar, kanun çerçevesinde katma değer vergisinden muaf olabilmektedir. Bunun için yabancıların gerekli başvuruları yaparak takibini gerçekleştirmesi gerekir.
Yabancılar ve Vatandaşlık Hukuku Hizmetleri
Yabancılar ve vatandaşlık hukuku için hizmetler yabancılara sağlanan hakların yasalar çerçevesinde açıklığa kavuşturulmasını kapsamaktadır. Yabancılar ve vatandaşlık hukuku kanunları kapsamında Türkiye’de yabancılara dönük olarak verilebilecek hukuki hizmetler şu şekildedir:
- Yabancıların miras hukukuna dönük işlemleri,
- Türkiye’de satın alınan veya kiralanan gayrimenkullerin işlemleri,
- Türkiye’de çalışma izninin alınması,
- Türk vatandaşlığına geçme,
- Türkiye’deki ikamet izin süreleri, sürenini uzatılması ve gerekli başvuru/takip süreçlerinin ilerlemesi.