İş sözleşmesinin geçerli nedenle feshi konusu işçilerin ve iş verenlerin son derece önem verdiği konular arasında yer almaktadır. İş sözleşmesi genel olarak işveren ile işçi arasında ki sürekli ilişkinin doğmasını sağlayan ve işçi açısından bir iş görme edimi doğuran sözleşme olarak ifade edilebilir. İş sözleşmesinin sürekli bir niteliğe sahip olması nedeni ile iş sözleşmeleri kural gereli belirsiz süreli olarak gerçekleştirilmektedir. Fakat istisnai durumlarda belirlenen süreli iş sözleşmeleri de olabilmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 11.maddesine göre sözleşme de belirli bir belirtilmemesi durumunda sözleşmenin belirsiz süreli sayılacağı öngörülmektedir.
Bahsedilen sözleşmenin aynı maddesine göre belirli süreli yapılması ile iş sözleşmesinin ihtimalleri belirtilmektedir. Anılan maddeye göre sözleşmeler, belirli süreli ya da bir işin tamamlanmasına yönelik ise bu olgunun oluşması ile birlikte fesh edilebilmektedir. Bunun yanı sıra iş sözleşmesinin fesh edilebilmesi için farklı haklı sebeplerinde olması gerekir. Söz konusu sebepleri gelin hep birlikte detaylı bir şekilde inceleyelim.
Geçerli Nedene Dayalı Fesih
Bu tür bir fesih, Kanunun 18. maddesine dayanmaktadır. Bu fesih yönteminde işveren, işçinin kıdem tazminatını ödeyerek (ilgili şartları sağlaması şartıyla) bir iş sözleşmesini geçerli bir şekilde feshedebilir. 18. maddeye göre iş sözleşmesi, işçinin yetersizliği, işçinin davranışı veya işyeri ve işin gerekleri nedeniyle geçerli olarak feshedilebilir. Maalesef, Kanun neyin geçerli bir neden oluşturduğuna dair net talimatlar vermez, bunun yerine genel ve belirsiz tanımlar sağlar. Bu nedenle, çalışanın ne tür davranışlarının veya yetersizliklerinin veya işyerinin ne tür gerekliliklerinin fesih için geçerli sebep olarak değerlendirilebileceğini belirlemek için Yargıtay emsallerinin gözden geçirilmesi önemlidir.
Haklı Sebebe Dayalı Fesih
Yukarıda belirtilen geçerli nedene dayalı feshin aksine, bu tür bir fesih için koşullar daha açık bir şekilde tanımlanmış ve Yasanın 25. Maddesinde ayrıntılı bir şekilde listelenmiştir. Bu makalede belirtilen nedenler üç kategoriye ayrılmıştır; sağlık nedenleri, ahlaki ilkelere ve iyi niyet ilkesine aykırı davranışlar ve zorlayıcı nedenler. Listelenen nedenler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Sağlık nedenleri:
Çalışanın kendi ağır ihmali veya yaşam biçimi veya alkole düşkünlüğü nedeniyle hastalanması veya iş göremez hale gelmesi ve işte devamsızlığı arka arkaya üç günü veya bir ay içinde beş günü aşması.
Sağlık Kurulu, çalışanın hastalığının tedavi edilemeyeceğini ve çalışanın işyerinde çalışmaya devam etmesinin tehlikeli olduğunu tespit ederse .
Çalışanların ahlaki ilkelere ve iyi niyet ilkesine aykırı davranışları:
İşvereni yanıltmak / aldatmak
İşverenin şeref ve haysiyetini ihlal eden söz ve fiiller / fiiller,
Çalışan tarafından cinsel taciz,
İşverene sataşma / zorbalık ve sarhoşluk,
Doğruluk ve sadakat ilkesine aykırı fiil / işler,
İşyerinde suç işlemek,
İşten devamsızlık,
Görevlerini yerine getirememe:
Zorlayıcı Nedenler: Kanun, bu kategori için belirli örnekleri listelemiyor, bunun yerine çalışanın bir haftadan daha uzun süre işe devam etmesini engelleyen bir mücbir sebep olayı olması durumunda, işverenin haklı nedene dayalı fesih hakkına sahip olacağını belirtiyor.