
Başlıklar
İş hukukunda arabuluculuk hukuki olarak 12.10.2017 tarihli kabul edilen İş Mahkemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girmesi kapsamında ulaşmıştır. Bu kanunun 3.maddesine göre 01.01.2018 tarihinden sonra ise ‘’Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.’’ Arabuluculara başvurulmadan önce dava açıldığının anlaşması durumunda herhangi bir şey yapılmadan davanın şart yokluğu nedeni ile HMK 113 gereğine göre usulden reddedilmesine karar verilmektedir. Zorunlu arabuluculuk kapsamında giren çeşitli davalar bulunmaktadır. Söz konusu davaları genel olarak aşağıdaki gibi sıralayabilmemiz mümkündür.
Zorunlu Arabuluculuk Kapsamındaki Davalar
- İşe İade Davaları
- Boşta Geçen Süre Tazminatından Doğan Davalar
- İşe Başlatmama Tazminatından Doğan Davalar
- Kıdem Tazminatı Alacağından Doğan Davalar
- İhbar Tazminatından Doğan Davalar
- Kötüniyet Tazminatından Doğan Davalar
- Bakiye Süre Ücreti Alacağından Doğan Davalar
- Eşit Davranmama Tazminatından Doğan Davalar
- Sendikal Tazminattan Doğan Davalar
- Ücret Alacağından Doğan Davalar
- Fazla Mesai Ücretinden Doğan Davalar
- Yıllık İzin Ücretinden Doğan Davalar
- Yol ve Yemek Ücretinden Doğan Davalar
- Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Ücretinden Doğan Davalar
- Prim ve İkramiye Ücretinden Doğan Davalar
Yukarıda bahsedilen davaların yanı sıra zorunlu arabuluculuk kapsamına girmeyen çeşitli davalar vardır. Söz konusu davaları ise aşağıdaki gibi detaylandırabilmemiz mümkündür.
Zorunlu Arabuluculuk Kapsamında Olmayan Davalar
- İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat Davalar
- İş Kazasından Doğan Manevi Tazminat Davaları
- İş Kazasından Doğan Maluliyet ve İş Göremezlik Oranının Tespiti Davaları
- İş Kazasından Doğan Maluliyet Oranına İtiraz Davaları
- İş Kazası Nedeniyle İşverene ve Sair Kusurlu Kişilere Açılan Rücu Davaları
- Meslek Hastalığından Doğan Maddi Tazminat Davaları
- Meslek Hastalığından Doğan Manevi Tazminat Davaları
- Meslek Hastalığından Doğan Maluliyet ve İş Göremezlik Oranının Tespiti Davaları
Meslek hastalığından ya da iş kazası nedeni ile maddi ve manevi tazminat ile ilgili tespit, rücu ve itiraz davalarında arabuluculuk dava şartı olmamaktadır. Bu doğrultuda direkt olarak dava açılabilmektedir.
Arabuluculara Nasıl Başvurulur?
Arabulucuya başvuru süreci davaların zamanaşım süresi ile birebir aynıdır. Arabulucuk bürosuna doğrudan başvuru yapılması durumunda son tutanağın düzenlenmesi ile birlikte tarih geçene kadar zamanaşımı durdurulmaktadır. Bu da hak düşürücü süre içerisinde işlenmemektedir.
İş sözleşmesi doğrultusunda feshedilen işçi, fesih bildirimi ile herhangi bir neden gösterilmeden ya da gösterilen sebebin geçerli olmamasının iddia edilmesi ile beraber bildirimden sonra 1 ay içerisinde işe iade talebi ile birlikte arabulucuya başvurulması zorunlu hale gelmektedir. Arabulucuların huzurunda anlaşma sağlanmaması durumunda ise son tutanağın düzenlenmesi tarihinden sonra iki hafta içerisinde iş mahkemelerine dava açılmaktadır. Arabulucuya başvuru yapılmadan doğru dava açılması durumunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115.maddesine göre usulden reddedilmektedir. Kesinleşen kararın tebliğ edilmesi ile iki hafta içerisinde arabulucuya başvuru yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda arabulucu ile görüşmeler neticesinde işveren işçinin işe iadesini kabul etmiş ise işe başlatma tarihi, çalıştırılmayan sürecinin ücreti ile diğer tüm parasal miktarı görüşme esnasında belirlenmektedir.