Başlıklar
Gerekçeli karar, mahkeme salonlarında ve dava dosyalarında adını çok sık duyduğunuz unsurlardan bir tanesidir. Hukuki açıdan oldukça değerli olan gerekçeli karar ile alakalı dikkate alınması gereken en önemli detayın bu karar ile mahkeme kararının detayları ile birlikte kesinleşmiş olduğudur. Bu anlamda mahkeme, gerekçeli kararı yazdığında karar alınırken dayanılan kanun maddeleri, hukuki gerekçeler ve diğer bütün olayların ele alınması sağlanır.
Kararın okunması ile davayı hiç bilmeyen bir kişinin gerekçeli karardan yola çıkarak neden bu kararın alındığını anlayabilmesi mümkün olur. Bu anlamda mahkemeler tarafından alınan gerekçeli kararın oldukça önemli ve değerli olduğunu ifade etmek gerekecektir.
Gerekçeli kararların yazılması genellikle karar duruşması sonrasında gerçekleşir. Davanın niteliği, mahkemenin yoğunluğu ve diğer detaylar da dikkate alınarak kararın yazılması sağlanır. Karar yazıldıktan sonra kararın bozulabilmesi ancak bir üst mahkemenin tasarrufunda olacaktır.
Gerekçeli Kararın Yazılması Ne Demektir?
Türkiye’de hukuk sisteminin en önemli yapıtaşlarından bir tanesi olan UYAP’ta bireylerin ‘Gerekçeli Karar Yazıldı’ ibaresi ile karşılaştıklarında bu ne anlama geliyor diye kafa karışıklığı yaşadıkları söylenebilir. Bu ibare aslında kararın yazıldığını ve mahkeme sürecinin tamamlandığını ifade eder. Kararın yazılmasından sonra PTT aracılığı ile tebliğ işlemi gerçekleştirilir. Tebliğ sonrasında tarafların itiraz süresi başlar.
Gerekçeli karar ile zaman zaman tefhim kavramından da söz edilir. Bu kavram aslında kararın mahkemede hazır bulunan taraflara açıklanmasıdır. Ancak mahkeme sonucu ile alakalı itirazın temyize götürülmesinde sadece tefhim değil tebliğin de dikkate alınabileceği vurgulanmalıdır. Çünkü taraflar bazen karar duruşmasına katılmayabilir.
Gerekçeli Karar Ne Zaman Yazılır?
Gerekçeli kararın yazılması ile ilgili net bir düzenleme olmadığını ifade etmek gerekir. Kural olarak dava tamamlandığında kararın yazılması gerekse de bazen mahkemelerin günler sonra gerekçeli kararı yazıp ilan ettiğini görmek mümkündür.
Davanın çok kapsamlı olması ve bütün hukuki dayanakların tek tek yazılması günler alabileceği gibi bazen mahkemelerdeki yoğunluğun da kararın yazılmasında gecikmelere neden olabilmektedir. Tefhim işlemi sonrasında kararın yazılması ile alakalı net bir süreden bahsetmek doğru olmaz.
Gerekçeli Karara İtiraz
Mahkeme tarafından alınan ve taraflara tebliğ edilen kararlar ile alakalı temyiz yoluna başvurabilmek için kararın tebliğinden itibaren süre başlar. Hukuk davalarında tebliğ tarihini takiben 2 hafta ceza davalarında ise kararın tebliğini takiben 7 gün içerisinde başvuru yapılması gerekecektir. Bu nedenle de kanuni sürelerin dikkate alınarak başvuru yapılması elzemdir. Aksi takdirde hak düşürücü süreler nedeni ile sorunlarla karşılaşmanız olasıdır.
Gerekçeli Kararın Kapsamı
Gerekçeli karar ile son duruşmada alınan karar arasında herhangi bir farklılık ya da çelişki olmaması gerekir. Zira karar metninde bir çelişki olması gerekçeli kararın yok hükmünde olmasına neden olur. Çelişki olması halinde dikkate alınacak olan temel unsur tefhim edilen kısa karar olacaktır.
Türk Hukuk Sistemi içerisinde oldukça değerli olan gerekçeli kararı iyi takip etmek gerekir. Aksi takdirde tarafların sorunlarla karşılaşmaları muhtemeldir.