Fikri Mülkiyet Hukuku alanı bir ürün üzerinden kişinin ya da kurumun haklarının korunmasına yönelik hukuki çalışmaların sürdürüldüğü bir alan olarak bilinmektedir. Fikri Mülkiyet Hukuku kapsamında telif haklarının alınması ve korunması ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.
Fikri Mülkiyet Hukuku çalışma alanları içerisinden en çok bilinenler şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Markaların ve patentlerin ulusal ve uluslararası platformlarda araştırılarak korunmasının sağlanması
- Telif haklarının alınması ya da korunması
- Kurumların veya şirketlerin bünyesindeki ticari sırların korunmasının sağlanması
- Marka ya da patentlerin devralma süreçlerinde hukuki prosedürlerin takip edilmesi
- Endüstriyel ürünlerin ya da markaların lisans sözleşmelerinin hazırlanması ve lisans tamamlama süreçlerinin takip edilmesi
Fikri hakların korunmasının sağlandığı bu çalışma alanları özel bir hukuk alanı olarak bilinmektedir. Bu nedenle hem kişiler bazında hem de şirketler bazında hukuki danışmanlık sağlanabilmektedir.
Fikri Mülkiyet Hukuku kapsamı içerisinde yalnızca ticari fikirler ya da ürünler değil bilimsel ya da sanatsal alanda yapılmış çalışmaların da korunması bulunmaktadır. Bu hukuk kapsamında bir alt dal olarak bilinen Sınai Hukuk alanı ise yalnızca ticari ürünlerin korunmasına ilişkin bir başlık olarak bilinmektedir.
Patent Hakkı Nedir?
Patent hakkı kişilerin ya da şirketlerin bir teknik mesele üzerine yeni bir buluş geliştirmesi sonrasında bu buluşun tüm haklarının kendilerinde saklı bulunmasını sağlayan bir hak olarak bilinmektedir. Bir ürünün patent hakkına sahip olabilmesi için şu kriterleri sağlamış olması gerekmektedir:
- Daha önce aynı amaca hizmet eden bir başka buluşun elde edilmemiş olması gerekmektedir.
- Bir amaç doğrultusunda oluşturulmuş olması sınai patent hakkı için önemli olmaktadır.
- Sınai hak kapsamında yine teknik bir probleminin çözümüne ilişkin hazırlanması gerekmektedir.
Patent hakkının sınai değil bilimsel ya da sanatsal bir ürün üzerinden alınıyor olmasında ise yalnızca daha önce üretilmemiş olması kriteri bulunmaktadır. Bu kriterlerin sağlanması durumunda patent alınabilmektedir.
Patent alındıktan sonra ürünün mucidinden izin alınmadan kullanılması kanunen yasak olarak adlandırılmaktadır. Aksi durumda cezai yaptırımların uygulanması söz konusu olacağından her iki tarafın da haklarının gözetilmesi gerekmektedir.
Endüstriyel Tasarım Hakkı Nedir?
Endüstriyel tasarım hakkı bir ürünün işlevinden ziyade nasıl tasarlanmış olduğunun da göz önünde bulundurulması ile bir hak sağlanması olarak bilinmektedir. Üzerindeki süslemesinden şekil, biçim, renk, koku ve malzeme içeriklerinden oluşan bu tamamlayıcılar ile ürün tasarımı oluşturulmaktadır. Aynı işlevde bulunan farklı tasarıma ait bir ürün bulunması durumunda her ikisi için de endüstriyel tasarım hakkı söz konusu olmaktadır.
Fikri Mülkiyet Hukuku kapsamında değerlendirilmekte olan bu hak ile ürünün tasarım özeliklerinin güvence altına alınması sağlanmaktadır. Bu sayede markaların kendi tasarım ürünlerini özgün bir biçimde kullanmaları da mümkün olmaktadır.
Endüstriyel tasarımın korunmasına ilişkin hak 5 yıllık bir geçerlilik bulundurmaktadır. 5 yılda bir düzenli olarak yenilenmemesi halinde ise bu hakkın düşmesi söz konusu olurken yenileme işlemleri de maksimum 25 yıllık olarak yapılmaktadır.
Ayrıca Enerji ve Madencilik Hukuku yazımızı inceleyebilirsiniz.
Coğrafi İşaretin Korunması Hakkı Nedir?
Coğrafi işaretin korunması hakkı bir bölge ya da yöre ile eşleşmiş olan eşya ya da ürünün korunması olarak bilinmektedir. Bu ürünlerin menşei ya da mahreci değişiklik göstermekte olup tescil edilmesi durumunda hakların korunması sağlanabilmektedir.
Coğrafi işaretin korunması hakkı kapsamında hem üreticilerin marka değerleri korunmakta olup hem de tüketiciler için güvenli bir biçimde alışveriş yapabilme hakkı sağlanmaktadır. Ürünün üretildiği yöre içerisinden satışa sunulduğu ile ilgili bir tescil alınması sonrasında tescil almayan markalar için cezai işlemler uygulanabilmektedir.
Markanın Korunması Hakkı Nedir?
Markanın korunması hakkı ticari rekabet sahası içerisinde şirketlerin ya da kurumların üretimini yaptıkları ürünlerin de hakkının korunmasını sağlayan bir sistemdir. Marka hakkı, ürünlerin taklidinin yapılmasının önüne geçtiği gibi aynı zamanda mevcut marka değerlerinin de korunmasını sağlamaktadır.
Markaların devredilmesi durumunda ise mutlaka ayırt edici bir değişikliğe gidilmesi gerekmektedir. Aksi durumda marka hakkının korunmasına yönelik takip yapılmayacak ve markanın haksız kullanımı sürecinin işletilmesi gerekecektir.
Fikri Mülkiyet Hukuku kapsamında önemli bir hak olarak bilinen marka hakkının korunması için öncelikli olarak markaya dair bir tescil alınması gerekmektedir. Tescilin alınmasından sonra hukuki danışmanlık hizmetleri kapsamında marka değerinin korunması üzerinde takip eden çalışmalar yapılması mümkün olmaktadır.