COVID-19 Kapsamında İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı

 

COVID-19, insan yaşamını önemli ölçüde etkileyen ve pek çok yönü ile sorunlara neden olan bir konudur. Sosyal ve ekonomik açıdan çok ciddi etkileri olan COVID-19 ile alakalı hukuki açıdan da bazı sorunların gündeme geleceği açıktır. Bu nedenle de iş yaşamında çalışanların COVID-19 sonrasında ne tür haklar elde edeceği üzerinde durmak gerekir.

Virüsün yayılmaya başlaması ve insanların işe gitme konusundaki tedirginliği işçilerde işe gitmeme duygusunu ön plana çıkarmıştır. Bu nedenle de COVID-19 kaynaklı olarak işe gitmeme hakkının olduğu düşüncesi hâkim olmuştur. Peki, bu tür bir haktan söz edilmesi mümkün müdür?

İşçi COVID-19 Nedeniyle İşten Kaçınabilir mi?

İşçi, uygun şartlar altında kendisine yüklenen işi yerine getirmek durumundadır. Ancak işçilerin çalışma ortamını tesis etmek ve bu koşulları sağlamak için işverenlerin de sorumluluk alması gerekir. Güvenlik tedbirlerinin alınmadığı ve kanunun ön gördüğü görevleri yerine getirmediği görülen işverenin hukuki ödevini hakkıyla gerçekleştirmediği düşünülür.

Virüsün ortaya çıkışı ve dönüşmesi insan yaşamını ciddi manada tehdit ederken dünyada Dünya Sağlık Örgütü bu konuda bir dizi tedbir alınmasını önermiştir. Ülkeler de kendi içlerinde tedbir ve önlemlere başvurarak işveren ve kurumları uyarmıştır.

COVID-19 da dahil olmak üzere İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında işverenin işçi sağlığını tehdit edebilecek durumları ortadan kaldırması gerekir. Risk analizlerinin yapılması ve güvenli çalışma ortamının tesis edilmesi amacıyla bu tür sorumlulukları olan işverenin İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında sorumluluklarını yerine getirmemesi ciddi sonuçlar doğurur. Peki, COVID-19 kapsamında işçilerin karşılaştığı riskler de İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında mıdır?

İşçi için COVID-19 Nedeniyle İşten Kaçınma

COVID-19’un yayılma hızı ve tipi dikkate alındığında en önemli konunun her vaka ve bölgenin kendi özelinde değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Zira virüsün nasıl ve ne yolla bulaşacağına dair herhangi bir sınırlama yoktur. Bu nedenle de her olayın kendi özelinde değerlendirilmesi şarttır. Aksi takdirde genellemenin çok doğru sonuçlar ortaya çıkarmayacağını ifade etmek gerekir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 13 Fırka 1 ve 3’e göre ‘“Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak işveren ise derhal kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.’’

‘’Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.’’

Yukarıdaki kanun maddesi dikkate alınarak yapılacak değerlendirmede işçinin kanundaki bu durumu kullanarak işten kaçınması mümkündür. Ancak bu durumun keyfi uygulamalara neden olmaması adına mutlaka mantık çerçevesinde işlemesi gerekir. Aksi takdirde her işçi COVID-19 nedeni ile işi bırakma kararı alacaktır.